دایره هندیدایره هندى یا دور هندی صفحه شاخص جهت تعیین وقت و ساعت می باشد ۱ - تعریف دایره هندی دایره هندى به صفحه شاخص جهت تعیین وقت و ساعت گفته می شود و این عنوان به مناسبت در باب صلات به کار رفته است. ۲ - طریقه رسم دایره هندیبراى رسم دایره هندى در زمین مسطح و صاف، دایرهاى رسم مىگردد، سپس شاخصى نوک تیز به مقدار تقریبى یک چهارم قطر دایره به صورت عمود در مرکز دایره نصب مىشود. با طلوع آفتاب، سایه شاخص در دو نوبت علامت گذارى مىشود: یکى پس از طلوع آفتاب، زمان ورود نوک سایه شاخص در دایره و دیگرى پس از زوال، هنگام خروج سایه از دایره. آنگاه بین دو علامت خطى مستقیم کشیده و سپس نصف مىشود و در مرحله آخر، بین نقطه وسط خط و مرکز دایره خطى رسم مى گردد که از آن به خط نصف النهار تعبیر مىشود. . ۳ - کاربرد دایره هندی در فقهاین عنوان به مناسبت در باب صلات به کار رفته است. وقت نماز ظهر هنگام زوال خورشید و گذشتن آن از خط نصف النهار است. از جمله راه‌هاى تشخیص آن، دایره هندى است که با میل پیدا کردن سایه شاخص از روى خط نصف النهارِ دایره هندى به سمت مشرق، زوال تحقق مىیابد و وقت نمازظهر است. البته در علامت بودن این دایره براى زوال در همه زمانها اشکال شده است. ضمن آنکه این ادعا که شاخص در همه مکانها به اندازه یک چهارم قطر دایره است، صحیح نیست؛ زیرا شاخص در مکانهاى با عرض ۴۲ درجه و دو دقیقه به عنوان مثال باید کمتر از یک چهارم باشد؛ از این رو، گفتهاند: اندازه شاخص باید به گونهاى باشد که سایه آن قبل از زوال وارد دایره شود. [۶]
التنقیح (الصلاة) ۱،ص ۲۳۸.
برخى نیز گفتهاند:
احتیاط آن است که علامت منصوص در تشخیص زوال مراعات شود؛ هرچند بعد از میل خورشید از خط نصف النهار باشد. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص ۵۸۰-۵۸۱ |